Cách Sửa Đèn Led Đơn Giản Tại Nhà

Đèn Led xuất hiện ngày càng nhiều trong hộ gia đình Việt vì những lợi ích hiện đại so với các loại bóng đèn huỳnh quang mà chúng ta đã sử dụng trong suốt thời gian dài. Giai đoạn chuyển giao giữa hai thế hệ đèn đang được diễn ra mạnh mẽ. Tuy nhiên chúng ta vẫn chưa biết rõ về loại bóng đèn mới này như bóng đèn huỳnh quang. Điều này khiến cho việc sửa đèn Led trở nên khó khăn. Trong bài viết này, Antshome sẽ cung cấp những kiến thức cần biết về đèn led và cách sửa đèn Led đơn giản tại nhà. 

Tìm hiểu về bóng đèn led

Đèn led là gì?

LED (Light Emitting Diode) là công nghệ chiếu sáng dựa vào các các điốt phát quang. Các điốt là linh kiện bán dẫn mà dòng điện chỉ có thể chạy qua chúng theo một chiều mà không theo chiều ngược lại. Led được tạo ra từ các khối bán dẫn loại p ghép với khối bán dẫn loại n và hoạt động dựa trên sự chuyển đổi p-n. Nói một cách dễ hiểu là đèn Led được ứng dụng công nghệ cao, chiếu sáng nhờ con chip nên chất lượng được đảm bảo hơn so với loại đèn huỳnh quang thông dụng. 

Cấu tạo của bóng đèn Led

• Bộ nguồn driver: Đèn Led sử dụng dòng điện 1 chiều. Khi mà hệ thống điện dân dụng chủ yếu là dòng điện xoay chiều nên nó cần bộ nguồn driver để chuyển đổi dòng điện.
• Bộ tản nhiệt: Được thiết kế để giảm nhiệt cho bóng đèn Led. Bộ tản nhiệt có khả năng đưa các tinh thể phát sáng có nhiệt độ cao xuống mức thấp. Hiệu suất hoạt động ổn định của đèn led phụ thuộc rất nhiều vào bộ tản nhiệt.
• Bộ điều tiết: Giảm sự chiếu sáng không đồng đều của luồng ánh sáng và tăng độ sáng cho đèn. 
• Con chip: Là bộ phận quan trọng nhất của đèn led. Bên trong mỗi con chip bao gồm một điốt bán dẫn dùng để dẫn điện khi đèn hoạt động, thường sẽ pha thêm tạp chất tiếp giáp đầu p và n. Hai đầu này bổ sung cho nhau kéo dài tuổi thọ của đèn. 
• Vỏ bóng đèn: Để các bộ phận bên trong có thể hoạt động tốt nhất thì đèn Led cần một lớp vỏ cứng cáp. Vỏ đèn được làm nhiều từ hợp kim nhôm chuyên dụng với khả năng cường lực bảo vệ con chip cùng các bộ phận khác khỏi tác động của môi trường bên ngoài. Ngoài ra, vỏ đèn Led còn có thể chống nước và tỏa nhiệt nhanh để đèn hoạt động ổn định. 

Nguyên lý hoạt động của bóng đèn Led

Đèn Led hoạt động dựa trên nguyên lý bán dẫn. Đèn Led bao gồm 2 khối bán dẫn loại p và loại n. Khối bán dẫn loại p chứa nhiều lỗ trống tự do mang điện tích dương nên khi kết hợp với khối bán dẫn loại n vốn chứa các điện tử tự do, các lỗ trống này chuyển động khuếch tán sang khối n. Đồng thời khối p sẽ nhận được các điện tử mang điện tích âm từ khối n. Kết quả là khối p tích điện âm còn khối n tích điện dương.

Ở mặt tiếp giáp của hai loại bán dẫn này, một số điện tử bị lỗ trống thu hút khiến chúng kết hợp với nhau tạo thành các nguyên tử trung hòa. Quá trình này giải phóng năng lượng dưới dạng ánh sáng. Tùy theo mức độ giải phóng năng lượng cao hay thấp mà mức sóng ánh sáng phát ra khác nhau tạo ra các loại màu khác nhau. 

Tính năng của đèn Led

• Tiết kiệm điện năng: Đèn Led có thể hoạt động với hiệu suất cao nhưng lượng điện năng tiêu thụ không lớn. Như bóng đèn sợi đốt và huỳnh quang, hầu hết năng lượng đều bị tiêu hao dưới dạng nhiệt, đồng nghĩa với việc điện năng tiêu thụ không được tối ưu, gây ra nhiều lãng phí. Trong khi đó, đèn Led không sinh ra nhiệt và là một món đầu tư có lợi trong thời gian dài. Chi phí lắp đặt của đèn Led cao hơn bình thường nhưng chúng ta có thể giảm thiểu được hóa đơn tiền điện phải đóng mỗi tháng. 
• Tuổi thọ cao: Theo thống kê, bóng đèn sợi đốt chỉ hoạt động được từ 1.000 – 2.000 giờ và bóng đèn huỳnh quang là từ 8.000 – 10.000 giờ. Bạn sẽ bị bất ngờ khi biết được rằng đèn Led có khả năng hoạt động bền bỉ 30.000 – 50.000 giờ. Một con số biết nói chứng minh lợi ích dài hạn của loại đèn này. 
• Tính năng tản nhiệt: Cũng giống như các loại bóng đèn, đèn Led vẫn sinh ra nhiệt, mặc dù ít hơn nhiều so với bóng đèn sợi đốt và bóng đèn huỳnh quang. Tuy nhiên, đi kèm với đèn là bộ tản nhiệt giúp làm mát bóng. Tuổi thọ của đèn tùy thuộc rất nhiều vào tính năng tản nhiệt này. 
• Kích thước nhỏ: Chúng ta chắc chắn không muốn bóng đèn quá lớn sẽ làm mất tính thẩm mỹ của căn phòng. Đèn Led có kích thước khá nhỏ, chỉ từ 3 – 8mm nên phù hợp với mọi thiết kế căn phòng. Đặc biệt, chúng có thể được sử dụng độc lập hay liên kết như những loại bóng huỳnh quang thông thường. 
• Có thể bật tắt liên tục mà không sợ ảnh hưởng đến tuổi thọ: Đèn Led không cần thời gian khởi động vì thế chúng ta không phải sợ tiêu tốn điện năng. Ngoài ra chúng ta có thể bật tắt liên tục mà không sợ ảnh hưởng đến tuổi thọ của bóng.

Những lỗi thường gặp ở đèn led mà chúng ta có thể quan sát được

Đèn led bị cháy

Đèn Led sử dụng dòng điện 1 chiều vì vậy nó cần có bộ nguồn Driver đi kèm để chuyển đổi dòng điện. Nếu một ngày bóng đèn nhà bạn bị cháy thì nhiều khả năng bộ nguồn Driver của đèn kém chất lượng dẫn đến hiện tượng chập điện. Một yếu tố khác làm đèn bị cháy là bộ tản nhiệt. Như đã nhắc đến ở trên, bộ tản nhiệt là ưu thế của đèn Led so với các loại đèn khác, nhưng nếu bộ tản nhiệt kém cũng dẫn đến bóng đèn bị nóng lên quá mức gây chập cháy. 

Đèn led bị mờ

Một số nguyên nhân làm đèn bị mờ: 

• Đèn vượt quá tuổi thọ: đèn led có tuổi thọ vượt trội so với các loại đèn khác. Tuy nhiên sau khi vượt quá số giờ chiếu sáng (50.000 giờ), đèn chuyển mờ và bạn phải thay mới. 
• Quá tải điện: Mạch điện nhà bạn đang sử dụng cùng một lúc nhiều thiết bị có công suất cao, và nếu bạn không mau chóng khắc phục thì hậu quả rất không lường. Giải pháp hiệu quả là giảm số thiết bị sử dụng chống quá tải mạch hoặc yêu cầu thợ sửa điện đi mạch điện song song để phân bổ điện hợp lý. 
• Hư dây dẫn: Dây dẫn lắp sai quy trình hay xuống cấp sẽ làm các tiếp điểm của dây dẫn và bộ nguồn kém đi, ảnh hưởng đến chất lượng ánh sáng. Khi xảy ra trường hợp này, bạn phải thay dây dẫn mới. 

Đèn led bị nhấp nháy

• Nguồn điện cấp không phù hợp dẫn đến sự chênh lệch giữa điện áp đầu vào và công suất của đèn. 
• Bộ nguồn Driver hư hỏng hoặc kém chất lượng cũng ảnh hưởng nhiều đến chất lượng chiếu sáng của đèn. 
• Bộ tản nhiệt kém chất lượng khiến cho đèn nóng lên. Từ đó điện áp cấp cho đèn không ổn định. 
• Đèn bị ẩm do không có chức năng chống nước hoặc chỉ số IP chống nước (Ingress Protection) thấp.

Đèn led bị nóng

Đèn led bị nóng là do bộ tản nhiệt không đạt yêu cầu. Thông thường, khi chúng ta chạm vào bóng đèn led, rất ít khi cảm thấy độ nóng, nhưng một khi đèn nóng lên, bạn nên ngừng sử dụng và thay bóng mới có bộ tản nhiệt chất lượng cao hơn. 

Cách kiểm tra đèn led 

Những sự cố bên trên chúng ta có thể quan sát được bằng mắt thường và đưa ra phỏng đoán về thủ phạm. Để tìm ra được lỗi thật sự nằm ở đây, bạn cần phải tháo rời bóng đèn và kiểm tra bên trong. 

Dụng cụ bạn cần là một cái tua vít để tách rời nắp bóng đèn. Từ đây, chúng ta có thể quan sát được bóng và bảng mạch điều khiển của đèn. Bằng trực quan, hãy kiểm tra điểm bị cháy có vết đen cháy xém. 

Nếu không phát hiện vết chập cháy nào thì tiếp tục dùng đồng hồ vạn năng kiểm tra điốt. Nối đầu dò màu đỏ với cực dương và đầu dò màu đen với cực âm. Điốt vẫn còn hoạt động sẽ sáng đèn. Lưu ý, nếu bạn lắp đầu dò sai cực thì đồng hồ sẽ hiển thị “1” và không sáng đèn. 

Sửa đèn Led đơn giản tại nhà

Sửa đèn led bị hư dây dẫn

Đôi khi sự bất cẩn trong quá trình lắp đặt của thợ điện có thể khiến bóng đèn không sáng. Bạn có thể kiểm tra các cổng trên đèn để đảm bảo xem dây dẫn điện đang tiếp xúc chính xác và nối đúng vị trí ở các cổng. Nếu bạn không phân biệt được sự phân cực của dây thì hãy sử dụng đồng hồ đo điện trợ giúp bạn. Lưu ý rằng chúng ta không nên để dây dẫn chạm vào nhau vì nguy cơ xảy ra chập điện rất cao. 

Dây dẫn bị lỏng

Khi đèn Led có ánh sáng chập chờn không ổn định nhiều khả năng dây dẫn của đèn bị lỏng. Cách sửa đèn led trong trường hợp này không quá khó, bạn chỉ cần cắt dây đủ dài để có thể đấu nối giữa các đầu dây một cách ổn định. 

Dây dẫn bị đứt

Dây dẫn bị đứt có nhiều nguyên nhân từ chủ quan đến khách quan. Dây dẫn đứt khiến đèn không thể phát sáng. Bạn có thể tìm mua dây mới ở các tiệm điện nước dân dụng với giá thành không quá cao và tiến hành đấu nối lại. Nên nhớ phải ngắt nguồn điện trước khi đấu dây. 

Dây dẫn bị chồng chéo 

Dây dẫn chồng chéo lên nhau gây nên hiện tượng chập cháy. Thông thường khi xảy ra sự cố chập điện sẽ kích hoạt aptomat chống rò nên bạn không phải quá lo lắng. Hãy đảm bảo dây dẫn không bị chồng chéo lên nhau để tránh phiền toái cho sinh hoạt gia đình. 

Mẹo khắc phục lỗi dây dẫn

• Chọn dây bện nhiều lõi thay vì dây đơn: Dây bện giúp bạn truyền tải điện năng một cách ổn định hơn giữa các mối nối so với dây đơn. Hãy làm sạch và thẳng dây bện sẽ làm tăng diện tích tiếp xúc ở mối nối, giảm tiêu hao điện năng và nhiệt độ ở mối nối.
• Sử dụng đầu nối dây điện: Đầu nối dây điện hay còn gọi là cút nối sẽ trợ giúp các điểm tiếp xúc giữa các mối nối tốt nhất. 

Sửa đèn led bị hư điốt

Trong phần “cách kiểm tra đèn Led” bên trên, Antshome đã đề cập đến cách bạn có thể kiểm tra điốt có hoạt động hay không

Các bước thay điốt

• Bước 1: Sử dụng tua vít để tháo lớp vỏ của đèn Led. 
• Bước 2: Xác định vị trí của điốt bị lỗi. 
• Bước 3: Sử dụng mỏ hàn và bấc hàn để tháo các kết nối trên điốt. Lưu ý không nên để mỏ hàn tiếp xúc với các bộ phận khác trên đèn Led.

• Bước 4: Thay điốt mới vào vị trí của điốt cũ vừa tháo ra. 

• Bước 5: Tiếp tục sử dụng mỏ hàn để hàn điốt vào bảng mạch. 

Đây là các bước đơn giản để bạn có thể sửa đèn led bằng cách thay điốt phát quang. Tuy nhiên công việc này vẫn đòi hỏi kiến thức chuyên môn về ngành nên tốt nhất bạn hãy gọi thợ sửa đèn led đến kiểm tra.

Sửa đèn led bị hư bộ điều khiển

Bộ điều khiển của đèn led bao gồm bảng mạch. Nếu có chip IC trong mạch trình điều khiển, bạn nên kiểm tra điện áp trên các đầu ra của nó theo thông số kỹ thuật và quyết định xem nó có hoạt động tốt hay không. Khi thay thế bộ điều khiển bạn nên chọn linh kiện có chất lượng cao với thông số kỹ thuật tốt để đảm bảo bóng đèn hoạt động lâu dài. Bạn có thể yêu cầu thợ sửa đèn led đến thay thế thuận tiện nhất